Czas
28 kwietnia 2017 r., godz. 13
Program
Łukasz Gągała
-
„Człowiek to styl…”. O kronikach średniowiecznych i komputerach…
Streszczenie
Poszukiwanie i badanie autorstwa tekstu należy do jednych z głównych zadań filologii od czasu Zenodota z Efezu, pierwszego dyrektora Biblioteki Aleksandryjskiej. Dzięki postępującej digitalizacji nauk humanistycznych i związanej z nią pogłębiającej się interdyscyplinarności otrzymujemy nie tylko nowe narzędzia pracy badawczej, ale musimy również odpowiadać na nowe pytania rodzące się na styku dyscyplin. Jednym z takich obszarów jest stylometria – nauka podejmująca wyzwanie statystycznego opisu tekstu pisanego. W stylometrii za przypadek szczególny uchodzi problem tzw. atrybucji autorskiej – wspomaganej komputerowo analizy i weryfikacji autorstwa danego tekstu.
Historia dostarcza nam masę różnorodnych zagadek związanych z tekstami nieznanych autorów. Zarówno starożytność jak i średniowiecze obfitują w niezliczone przykłady; w dziejach Polski przykładem par excellence jest Gall Anonim i jego Cronica et gesta. W mojej pracy badawczej pochylam się nad możliwościami stylometrycznej analizy dwóch kronik niemieckich: Kroniki Cesarskiej z XII. wieku, pierwszego kroniki spisanej językiem średnio-góro-niemieckim i Saksońskiej Kroniki Świata z XIII. wieku, pierwszej niemieckiej kroniki pisanej prozą. Teksty te podobnie jak wiele innych powstałych w epokach przednowożytnych są reprezentowane w różnych wersjach (tzw. redakcjach i kopiach), które w toku badań filologicznych są skrupulatnie opisywane i porządkowane z nadzieją ustalenia archetypu – tekstu, z którego brałyby swoje źródło wszystkie inne wersje.
Konfrontując możliwości jakie daje lingwistyka komputerowa z mediewistycznym materiałem badawczym staram się rozwiązać szereg problemów, zarówno na poziomie teoretycznym (m. in. definicja autora i autorstwa w różnych epokach historycznych versus empiryzm atrybucji autorskiej), jak i praktycznym (m. in. zastowanie różnych algorytmów do analizy tekstów w różnych dialektach lub też optymalizowanie procesu obliczeń).
Prelegenci
Łukasz Gągała (ur. 1989, Wrocław) – doktorant na Uniwersytecie w Getyndze i stypendysta
Cusanuswerk, fundacji stypendialnej Kościoła katolickiego w Niemczech. W swojej pracy
naukowej zajmuje się komputerową analizą tekstów historycznych, lingwistyką komputerową,
mediewistyką i zastosowaniami szeroko pojętej sztucznej inteligencji. Studiował we Wrocławiu,
Wiedniu i na Katolickim Uniwersytecie Lowańskim.
Miejsce
Nagranie spotkania
Hortus Deliciarum. Wokół średniowiecznego tekstu (cykl seminariów i publikacja elektroniczna) – zadanie finansowane w ramach umowy 644/P-DUN/2016 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę