Czas
18 listopada 2016 r., godz. 13.30
Program
Bartosz Awianowicz, Paweł Gancarczyk
-
Petrus Wilhelmi de Grudencz (1392–po 1452) – między muzyką i poezją
Streszczenie
Petrus Wilhelmi de Grudencz był kompozytorem i poetą, magistrem sztuk wyzwolonych Akademii Krakowskiej i kapelanem cesarza Fryderyka III. Jego utwory zachowały się w ponad 50 źródłach z terenów Europy Środkowej, m.in. w Polsce, Czechach, Austrii, Słowacji i w Niemczech. W swojej twórczości muzycznej odwoływał się do form i technik kompozytorskich typowych dla tego regionu. Jego twórczość cieszyła się powodzeniem w kręgach uniwersyteckich, szkolnych i monastycznych, choć trafiła też do repertuaru utrakwistycznych bractw literackich i śląskich luteran. Niektóre z tych kompozycji zachowały się w żywej tradycji muzycznej aż do XVII wieku.
Utwory Petrusa Wilhelmiego są przedmiotem uwagi muzykologów; cieszą się również sporym zainteresowaniem wykonawców muzyki dawnej. Pomimo, że był autorem skojarzonych z muzyką wierszy, jego twórczość łacińska nie doczekała się dotychczas opracowania. Tymczasem ma ona ważne znaczenie dla określenia tożsamości tego twórcy i zakreślenia wpływów, jakim ulegał. Jej cechą wyróżniającą jest stosowanie akrostychów („PETRVS”), które mają kluczowe znaczenie dla atrybucji utworów. Twórczość literacka Petrusa – traktowana autonomicznie – nie wydaje się przedstawiać unikatowej wartości. Zyskuje ją jednak w połączeniu z towarzyszącą jej muzyką. Wykład będzie poświęcony ukazaniu jak zespolenie poezji z muzyką tworzy oryginalną jakość, decydującą o tym, że Petrus Wilhelmi de Grudencz postrzegany jest jako jeden z najbardziej interesujących kompozytorów Europy Środkowej XV wieku.
Prelegenci
dr hab. Bartosz Awianowicz (Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń)
Adiunkt w Katedrze Filologii Klasycznej. Jego zainteresowania naukowe obejmują przede wszystkim dwa nurty: 1. retorykę antyczną i jej recepcję w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej oraz 2. numizmatykę rzymską imperialną i prowincjonalną. Jego najważniejsze publikacje to: monografia Progymnasmata w teorii i praktyce szkoły humanistycznej od końca XV wieku do połowy XVIII wieku (Toruń 2008), dwujęzyczne edycje pism retorycznych Cycerona: O mówcy (Kęty 2010) i (z K. Ekes) O inwencji retorycznej (Warszawa 2013) oraz szesnastowiecznych panegiryków:, Apostrofy panegirycznej Eliasza Pielgrzymowskiego (Warszawa 2012) i Trzech mów gratulacyjnych z okazji zwycięstwa nad Moskwicinami Andrzeja Patrycego Nideckiego (Warszawa 2016). Obecnie jest głównym wykonawcą grantu NCN Pawła Gancarczyka oraz jednym z wykonawców grantu NPRH „Dokończenie wydania sejmowego Dzieł wszystkich Jana Kochanowskiego” (kierownik prof. dr hab. Andrzej Dąbrówka).
dr hab. Paweł Gancarczyk (Instytut Sztuki PAN, Warszawa)
Profesor nadzwyczajny w Instytucie Sztuki PAN, redaktor naczelny kwartalnika „Muzyka”. Jego zainteresowania naukowe obejmują kulturę muzyczną XV i XVI wieku, studia nad rękopisami i wczesne drukarstwo muzyczne. Ostatnio opublikował książkę La musique et la révolution de l’imprimerie. Les mutations de la culture musicale au XVIe siècle (Lyon 2015; wersja polska: Toruń 2011). Pod jego redakcją ukazało się kilka tomów studiów, w tym Ars musica and its contexts in medieval and early modern culture (Warszawa 2016). Obecnie kieruje projektem NCN „Petrus Wilhelmi de Grudencz i kultura muzyczna Europy Środkowej XV wieku” oraz jest głównym wykonawcą międzynarodowego projektu HERA „Sound memories: the musical past in late-medieval and early-modern Europe”.
Miejsce
Nagranie spotkania
Hortus Deliciarum. Wokół średniowiecznego tekstu (cykl seminariów i publikacja elektroniczna) – zadanie finansowane w ramach umowy 644/P-DUN/2016 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę