6 XII 2017 g. 13:00
dr Beata Raszewska-Żurek
Zgoda w rozumieniu Polaków czasów staro- i średniopolskich (analiza leksykalno-semantyczna)
Abstrakt:
Referat będzie poruszał problemy, które zostały przedstawione w publikacji Zgoda w rozumieniu Polaków czasów staro- i średniopolskich (analiza leksykalno-semantyczna). Monografia poświęcona jest zgodzie – pojęciu ze sfery społecznej i wartości uznawanej przez Polaków doby staro- i średniopolskiej. Szczegółowym badaniom poddano hiperonim pojęcia zgoda – leksem zgoda wraz z derywatami i oppositum – niezgoda. Opracowanie oparte jest na materiale kartotek trzech słowników odpowiednich okresów polszczyzny. Najobszerniejszą część pracy stanowi analiza użyć leksemów z rodziny zgody i niezgody w tekstach doby staro- i średniopolskiej. Szczególnie zwraca się uwagę na powiązania leksemu zgoda (i pochodnych) z nazwami innych pojęć, które pokazały, że pojmowanie zgody mieściło się w pewnych układach pojęciowych. Istotą pracy jest próba dotarcia do dawnego sensu zgody – przedstawia się ona jako stan relacji między członkami społeczności lub społecznościami, zarówno stan realny, jak i – znacznie częściej – modelowy. Tak widziana zgoda była zasadą regulującą zachowania międzyludzkie i ważną wartością społeczną. O zarysie takiego rozumienia zgody można mówić już w staropolszczyźnie, w pełni ukształtowało się ono w renesansie i utrzymało się bez większych zmian do połowy XVIII w.