Czas
11 grudnia 2015 r., godz. 12.30 (!)
Program
Beata Spieralska-Kasprzyk
- Barbarzyńska łacina z góry Sorakte
Streszczenie
Po upadku instytucji państwowych Imperium Romanum, mieszkańcy dawnego Zachodniego Cesarstwa nadal porozumiewali się ze sobą w języku, który bez sprzeciwów uznawany jest za łacinę, choć ta jego postać niewątpliwie różniła się od literackiego języka Cycerona czy Cezara. Język ten, jak każdy inny, podlegał ewolucji i z czasem wspomniane różnice stawały się coraz większe. Nie powinna nas zatem dziwić reakcja św. Bonifacego, który, pochodząc z obszarów germańskojęzycznych, uczył się łaciny jak języka obcego, wzorując się na wybitnych pisarzach starożytności, kiedy zetknął się po raz pierwszy ze zmienioną, wyewoluowaną postacią tego języka, używaną przez mieszkańców Italii. Chęć przywrócenia łacinie jej dawnej świetności zaowocowała de facto uśmierceniem i zmumifikowaniem tego języka. Z potocznej mowy mieszkańców Romanii rozwinęły się języki romańskie, które dopiero po jakimś czasie miały doczekać się swojego piśmiennictwa. W klasztornych skryptoriach zaś, wskutek reformy karolińskiej, zapanowała łacina klasyczna ‒ odkurzona i zabalsamowana forma językowa sprzed ośmiu wieków. Ale reforma nie od razu dotarła do wszystkich zakątków państwa Karolingów. Późnym przykładem języka pisanego jeszcze nie dostosowanego do „nowych-starych” reguł jest między innymi Kronika Benedykta z klasztoru św. Andrzeja na górze Soracte. O tej dziwnej, „barbarzyńskiej” łacinie będzie moje wystąpienie.
Prelegentka
Dr Beata Spieralska-Kasprzyk (Wydział Nauk Humanistycznych UKSW)
Pracę doktorską obroniła w roku 2004. Od roku 2008 pracuje na Wydziale Nauk Humanistycznych UKSW, w katedrze mediewistyki i neolatynistyki Instytutu Filologii Klasycznej i Kulturoznawstwa. Zajmuje się przede wszystkim językoznawstwem łacińskim, a szczególnie łaciną późną i zjawiskami językowymi na granicy łaciny i języków romańskich. Interesuje się również kwestią przekładów średniowiecznych i transmisji tekstu. Niebawem nakładem wydawnictwa UKSW ukaże się jej książka poświęcona analizie językoznawczej Kroniki Benedykta ze św. Andrzeja, mało znanego dzieła historiograficznego cechującego się przede wszystkim formą mocno odbiegającą od zasad łaciny nie tylko klasycznej, ale nawet średniowiecznej.